Η γέννηση της δημοκρατίας στην Αθήνα δεν έγινε από τη μια μέρα στην άλλη. Ήταν αποτέλεσμα μιας εξέλιξης που διήρκησε αρκετά χρόνια.
Μετά το θάνατο του βασιλιά Κόδρου οι Αθηναίοι δεν έκαναν άλλο βασιλιά. Την εξουσία κατέλαβαν οι «ολίγοι», δηλαδή οι αριστοκράτες, γι’ αυτό και το πολίτευμα ονομάστηκε «αριστοκρατικό» ή «ολιγαρχικό». Οι περισσότεροι όμως κάτοικοι ήταν φτωχοί και χρεωμένοι και δεν έβρισκαν το δίκιο τους στο δικαστήριο. Αυτό συνέβαινε επειδή οι νόμοι ήταν άγραφοι και οι δικαστές ήταν ευγενείς (αριστοκράτες).
Για να σταματήσει αυτή η αδικία οι Αθηναίοι ανέθεσαν στο Δράκοντα τη θέσπιση νόμων. Ο Δράκοντας διαίρεσε τους πολίτες σε τρεις τάξεις ανάλογα με την οικονομική τους κατάσταση και θέσπισε βαριές ποινές για εκείνους που δεν τηρούσαν τους νόμους. (624 π.Χ.) Οι νόμοι του Δράκοντα ήταν τόσο σκληροί, που κάποιοι είπαν ότι ήταν γραμμένοι με αίμα. Μάλιστα, από τότε η έκφραση "Δρακόντειοι νόμοι" είναι συνώνυμη με τους ιδιαίτερα αυστηρούς νόμους. Αντίστοιχα "Δρακόντεια μέτρα" ονομάζονται τα αυστηρά μέτρα.
Οι νόμοι του Σόλωνα
Ο Σόλωνας ακύρωσε χρέη και ελευθέρωσε τους Αθηναίους που είχαν γίνει δούλοι. Αρνήθηκε όμως την ανακατανομή της ιδιοκτησίας και τη μείωση της πολιτικής δύναμης της αριστοκρατίας.
Οι πολίτες διαιρέθηκαν σε τέσσερις φυλές με βάση την περιουσία τους.
Τα άτομα της κατώτερης τάξης δεν μπορούσαν να έχουν αξιώματα, αλλά είχαν δικαίωμα να μετέχουν και να ψηφίζουν στην Εκκλησία του Δήμου και να παρίστανται ως ένορκοι στα δικαστήρια.
Οι μεταρρυθμίσεις αυτές του Σόλωνα ήταν ένα αποφασιστικό βήμα προς τη δημοκρατία.
Η τυραννίδα του Πεισίστρατου
Παρά τις μεταρρυθμίσεις αυτές, προέκυψαν πολιτικές διαμάχες ανάμεσα σε ισχυρές οικογένειες και αυτό οδήγησε στο να καταληφθεί με βίαιο τρόπο η εξουσία και να εγκαθιδρυθεί τυραννίδα από τον Πεισίστρατο, ο οποίος ήταν γόνος αριστοκρατικής οικογένειας.
Ο ίδιος κυβέρνησε από το 565 π.Χ. έως το θάνατό του, το 527 π.Χ. Τότε τον διαδέχθηκαν οι γιοι του Ιππίας και Ίππαρχος. Χτίστηκαν τότε στην αγορά ορισμένα κτίρια και οργανώθηκαν τα Μεγάλα Παναθήναια, μια λαμπρή εορτή προς τιμήν της προστάτιδας θεάς Αθηνάς. Τα Παναθήναια καθιερώθηκε να γιορτάζονται κάθε πέμπτο χρόνο, με αθλητικούς και μουσικούς αγώνες, καθώς και μεγάλη πομπή, και αργότερα απεικονίστηκαν στη ζωφόρο του Παρθενώνα.
Μάλιστα, ο Αριστοτέλης επαινεί τους Πεισιστρατίδες για τα μεγάλα δημόσια έργα τους, που μεταμόρφωσαν την Αθήνα σε μεγάλο πολιτιστικό κέντρο.